Thực ra, tái sinh da là một thuật ngữ marketing để mô tả quá trình sừng hóa của da (keratinization). Theo đó, tế bào da được sinh mới tại lớp đáy biểu bì bởi tế bào gốc da. Sau khi được sinh ra, tế bào này được đẩy dần lên trên nhường chỗ cho các tế bào con mới. Khi càng lên trên, tế bào này càng dẹt dần, giảm dần sức sống và chuyển thành lớp tế bào chết ở ngoài cùng để bảo vệ da. Quá trình tái sinh có thể mô tả đơn giản theo clip sau:
0.1. Có thể chia quá trình tái sinh da thành ba giai đoạn:
Giai đoạn 1: Sinh tế bào da mới
Ở giai đoạn này, các tế bào gốc da nhận tín hiệu bắt đầu quá trình nhân đôi tế bào. Để làm được điều này, tế bào gốc da cần nhận đủ các chất dinh dưỡng từ hạ bì. Và tế bào gốc da chỉ sinh mới da theo chu kỳ qui định sẵn của gen, hoặc do các tín hiệu từ bên ngoài tác động vào, cho biết lớp da bên trên đang bị hư hại, cần sinh mới nhanh hon.
Thông thường quá trình sinh mới diễn ra mỗi ngày một lần.
Giai đoạn 2: Thực hiện chức năng sống của da
Sau khi được sinh ra, các tế bào biểu bì được đầy dần lên trên. Trong thời gian di chuyển lên trên kéo dài khoảng 2 tuần, các tế bào này tăng cường sản xuất những protein cần thiết cho da, ví dụ như keratin. Đồng thời, do bị cách ly với nguồn dinh dưỡng, các tế bào sử dụng vật chất được cung cấp một lần từ tế bào mẹ (tế bào gốc) để thực hiện vai trò của mình, tương ứng với điều đó là quá trình tự chết đi.
Trong quá trình này, các tế bào keratinocyte sẽ nhận sắc tố melanin từ tế bào sinh sắc tố melanocyte. Melanin sẽ được tế bào keratinocyte đưa vào gần nhân để bảo vệ nhân tế bào, đồng thời hấp thụ tia cực tím từ môi trường, ngăn không cho tia này đi xuyên qua da.
Giai đoạn 3: Hình thành lớp tế bào sừng
Sau khi di chuyển đến lớp tế bào sừng (mất khoảng 20 ngày), các tế bào da đã mất dần nhân, dẹp lại và trở thành lớp tế bào chết. Ở đây các tế bào tiếp tục bị đẩy lên trên. Và tại da, xảy ra quá trình phân giải một phần các tế bào để tạo nên các hợp chất có trong hàng rào bảo vệ da, như NMF. Đồng thời, những phần nào không được sử dụng hết, các enzyme có trên bề mặt da sẽ thực hiện cắt bỏ neo liên kết giữa các tế bào. Và các tế bào này tự bong ra.
Khi trải qua 3 giai đoạn này, hình thái của tế bào có sự thay đổi: từ dạng tròn sang dạng dẹt dần.
Và chúng ta có thể quan sát sự thay đổi hình thái thông qua mô hình cấu trúc da như sau:
Qua hình này, chúng ta có thể nhận ra 3 giai đoạn của quá trình sừng hóa theo lớp như sau:
- Giai đoạn 1: xảy ra ở lớp tế bào đáy dưới cùng
- Giai đoạn 2: xảy ra ở lớp tế bào dạng gai
- Giai đoạn 3: xảy ra ở lớp tế bào dạng hạt.
Ngoài ra, theo hình vẽ cắt ngang cấu tạo da, có những tế bào không tham gia quá trình sừng hóa, đó là: tế bào Merkel: có tác dụng tiếp nhận các thay đổi từ môi trường để đưa tín hiệu về hệ thần kinh trung ương, và tế bào Langerhans: có tác dụng phát hiện sự thâm nhập của vật thể lạ để khởi động quá trình miễn dịch trên da.
1) Như vậy, qua bài này chúng ta cần nắm bắt những gì?
- Tế bào con của da sinh mới hàng ngày. Do đó, da cần dinh dưỡng đầy đủ để có thể sản sinh ra những tế bào khỏe mạnh, và có làn da đẹp. Vì vậy, việc chăm sóc da cần phải thực hiện hàng ngày.
- Sau 2 tuần ở dạng tế bào gai, tế bào da bắt đầu nhận sắc tố, và lúc này khi tiếp xúc với nắng melanin sẽ chuyển sang màu đen. Đây là lúc da sạm đi. Một số phương pháp làm trắng da nhanh có bản chất là loại bỏ lớp tế bào đã bị sạm phía trên, để lộ lớp tế bào non phía dưới. Như vậy, vì bị cắt mất một phần giai đoạn 3, các hoạt động hình thành lớp màng bảo vệ da bị gián đoạn, da dễ mất ẩm và tổn thương hơn bao giờ hết.
- Trong một số trường hợp, da không tự loại bỏ được lớp tế bào chết ở trên. Cảm quan nhận biết là da có vẻ xỉn màu, hơi thô nhám và không ăn phấn. Lúc này, chúng ta cần tẩy tế bào chết cho da. Hiện nay, các thương hiệu mỹ phẩm đã phát triển công nghệ hơn rất nhiều, công đoạn tẩy tế bào chết không hề gây hại cho da hay làm mỏng da như lời đồn cách đây vài chục năm. Cho nên, việc loại bỏ tế bào chết hàng tuần là việc nên làm.
- Chu kỳ da thường là 30 ngày, tuy nhiên khi quá trình lão hóa xảy ra, chu kỳ da sẽ kéo dài hơn. Hiện nay có một số phương pháp trẻ hóa, mà bản chất là loại bỏ lớp tế bào phía trên, gây tín hiệu giả: da đang bị tổn thương, cần sản sinh nhanh hơn, qua đó kích thích được tế bào da sinh nhanh hơn (nhưng quy trình chung vẫn là 30 ngày nhé). Phương pháp phổ biến nhất là peeling và đi laser peel da. Khi bạn sử dụng phương pháp này, không được sử dụng trong thời gian kéo dài và thường xuyên.
Xem thêm: Da giữ ẩm như thế nào?
